رمز و رازهای تولید شال و روسری

تولید شال و روسری در کشوری با بازار هدف حدود چهل میلیونی، بطور طبیعی باید بازار پرسودی در پی داشته‌باشد. اما در عمل، هنوز نتوانسته ایم در این زمینه مستقل بشویم. علت عمده، چالش‌های پیش روی تولید در کشور است. این چالش‌ها موجب شده به رغم داشتن بازار پر مشتری و توان داخلی بالا، نتوانیم در این عرصه پیش‌رو باشیم.

بخشی از بازار شال و روسری در کشور ما را تولیدات کشورهای خارجی مانند چین، ترکیه، پاکستان و … تشکیل می‌دهد. یکی از مزیت های بزرگ شال و روسری تولید خارج از کشور، طرح‌های بسیار متنوع آن است. این امر باعث می‌شود حتی در صورت فروش بالا، تکرار مدل‌‎ها تقریبا اتفاق نیفتد. این در حالی است که بیشتر طرح‌های بکار رفته در تولید داخلی، کپی برداری است.

بیشترین تولید شال و روسری در داخل کشور، در شهرهای یزد، اصفهان، تهران، تبریز و مشهد می‌باشد. خرید از این مراکز بیشتر مناسب افرادی است که در تولید شال و روسری عمده فعالیت می‌کنند. زیرا فروش در این مراکز عمدتا بصورت عدلی (واحد پارچه) و در تعداد بالا صورت می‌گیرد. در نتیجه بیشتر برای پخش عمده شال و روسری مورد مراجعه هستند.

راه چیست؟

افرادی که قصد موفقیت در تولید شال و روسری دارند، معمولا از شاگردی و فروشندگی آغاز می‌کنند. پس از چند سال، به مغازه داری، سپس به تولید شال و روسری و در نهایت به تولید پارچه می‌رسد. فروشنده ای که هدفش ورود به عرصه تولید است، لازم است با جزئیات و ظرایف بازار شال و روسری آشنایی کافی پیدا کند. جزئیات تولید شال و روسری از ابتدای مرحله ریسندگی، بافندگی، طراحی و رنگرزی پارچه، چاپ پارچه و تولید آن، مهم هستند.

اطلاعاتی مانند الیاف پارچه و انواع آن، نمره نخ، بافت‌های اصلی پارچه و نظیر آن‌ها، شاید اطلاعات تخصصی به نظر بیایند. اما دانستن درباره آن‌ها برای کسی که قصد تولید شال و روسری دارد، ضروری است. بسیاری از اطلاعات مفید و موردنیاز این عرصه نیز تنها از طریق تجربه چندساله در شاگردی و فروشندگی قابل کسب‌کردن است. البته ممکن است یک تولید کننده شال و روسری، همزمان با اینکار و یا قبل از آن، وارد کننده باشد.

گام‌های لازم در شروع تولید شال و روسری

برای راه اندازی یک تولیدی شال روسری، چند گام لازم است. این گام‌ها از این قرارند: تهیه سرمایه اولیه جهت فراهم کردن مکان تولیدی، دستگاه‌ها و لوازم مورد نیاز و اخذ جواز کسب. سپس باید به جذب نیروی لازم اعم از طراح پارچه، دوخت کار، برش کار و. پرداخت. مراحل بعدی، رسم الگو، برش و نمونه گیری، تهیه مواد اولیهو یافتن بازار فروش است. بالا بردن خلاقیت برای باقی ماندن در رقابت بازار هم گام نهایی است که در باید در آن ماهر شد.

حجم سرمایه مورد نیاز برای شروع کار، وابسته به گستردگی کار است. قطعا تولیدی کوچکتر، نیاز به سرمایه اولیه کمتری هم دارد. بیشترین درصد سرمایه اولیه مورد نیاز، صرف تهیه مکان تاسیس تولیدی می‌شود. پس از این مرحله، تهیه پارچه و وسایل دوخت و استخدام طراح و دوزنده، نیازمند صرف هزینه هستند. همچنین بایستی تصمیم گیری بشود که آیا می‌خواهید با فروشندگان شال و روسری عمده کار کنید یا با خرده فروشان.

کسب مجوز، برای جلوگیری از مشکلات احتمالی اهمیت فراوانی دارد. جواز کسب، سندی است که مطابق با مقررات قانون نظام صنفی به فرد صنفی تعلق می‌گیرد تا محل کسب خود را راه اندازی و اداره کند. این سند از طرف از طرف اتحادیه صنوف تولیدی و خدمات فنی داده می‌شود. پروانه کسب در شرکت‌هایی که به ثبت رسیده اند به نام شرکت صادر می‌شود. برای اخذ مجوز باید به اتحادیه‌های مربوط به شهر خود مراجعه کنید. پس از مراجعه با ارائه مدارک خود، مجوز دریافت نمایید.

تولیدی‌ها معمولا دو دسته عملکرد دارند:

تولید سفارشی (مزدی دوزی): بازاریابی قبل از جذب نیرو و گسترش کار از طریق ارتباطات

تولید و فروش مستقل: با سرمایه گذاری، شناخت بازار و ارتباط با عمده فروشان

پارچه با کیفیت، طراح خلاق

مهم ‌ترین مراحل در تولید شال و روسری، تهیه پارچه مناسب و سپس، طراحی خلاقانه و چشم نواز است. نوع و قیمت پارچه‌ای که برای تولید شال و روسری تهیه می‌شود، بستگی به گستردگی کار تولیدی دارد. یکی از بهترین راه‌های تامین پارچه شال و روسری، صنف‌های پارچه فروشی هستند. بازارهایی که دارای تجمع مناسبی از فروشندگان کالا از جمله پارچه می‌باشد، در اصطلاح صنف نامیده می‌شود.

در این بازارها اغلب می‌توان افراد پرتجربه و منصفی را یافت. این افراد در تامین پارچه با کیفیت بهتر و قیمت مناسب تر، کمک بزرگی هستند. اما اتکا به صنف‌های پارچه فروشان، به تنهایی برای تامین پارچه مورد نیاز تولیدی‌‌ها کافی نیست. فعالان این عرصه، معمولا از منابع دیگر هم استفاده می‌کنند. این افراد ممکن است خود تولید کننده یا وارد کننده و پخش کننده پارچه باشند.

 برخی از انواع پارچه‌ها و ویژگی‌های هرکدام:

کریشه: پارچه سبک نخی دارای گل‌های برجسته.

آغبانو: پارچه نازک و پنبه ای که بیشتر برای چارقد و چادر مصرف می‌شود.

ابریشم: یکی از گرانبهاترین انواع پارچه‌هاست. رنگ پذیری بسیار خوب و طیف رنگی متنوع دارد. ابریشم طبیعی را به دلیل دوام کم و آسیب پذیری بالا، معمولا با جنس پارچه‌های دیگر ترکیب می‌کنند. از این ترکیب‌ها تافته ابریشم، ساتن ابریشم و … تولید می‌کنند.

حریر:  نوعی ابریشم نازک است که از الیاف طبیعی تهیه شده است. انواع مختلفی مانند: حریر ساتن، کرپ حریر، حریر سیلم، حریر پرده ای و … دارد.

نخی: همان پارچه پنبه ای می‌باشد که در زبان عامیانه به آن پارچه نخی می‌گویند. از ویژگی‌های آن می‌توان به خنک‌بودن، نرمی، عدم ایجاد حساسیت، گوله‌نشدن و مناسب‌بودنش برای هوای گرم اشاره کرد.

ساتن: پارچه نرم و برق با زمینه متراکم و ضخیم، که از ابریشم و یا دیگر الیاف بافته می‌شود. دارای یک سمت براق و طرح همرنگ با بافت و نیز افت بسیار خوبی روی سر و بدن است.

کرپ: این گروه پارچه‌ها ممکن است از ابریشم، ریون، استات، پنبه، پشم یا الیاف مصنوعی تهیه شده باشد. این الیاف در سطح پارچه چین جزئی دارند و یا دانه دانه می‌شوند. این پارچه نیز کمی نرم و براق است و افت خوبی دارد.

گیپور: پارچه ای از بافت پنبه و ابریشم است بدون زمینه ای، که دارای طرح‌های برجسته و ضخیم می‌باشد.

در تولید شال و روسری ، چه پارچه‌هایی بیشتر کاربرد دارند؟

در تولید شال و روسری ، اغلب از پارچه‌های نخی، حریر، ساتن، ابریشم، پلی‌استر، کرپ و…استفاده می‌شود. این پارچه‌ها در قواره‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. روسری، پارچه ای مربعی شکل است. ابعاد آن معمولا  ۹۰*۹۰، ۱۰۰*۱۰۰، ۱۱۰*۱۱۰، ۱۲۰*۱۲۰، ۱۴۰*۱۴۰ می‌باشد. شال، پارچه ای مستطیلی شکل است. معمول ترین اندازه‌های آن عبارتند از: ۷۰*۱۸۰، ۸۰*۱۸۰، ۷۰*۱۶۰، ۹۰*۲۰۰ و ۱۰۰*۲۸۰٫

باید بازار هدف، ویژگی‌های آب و هوایی و نیز فرهنگ بومی منطقه‌ای که در آن فعالیت می‌کنید را بشناسید. این شناخت، در انتخاب انواع پارچه‌ها یا ترکیب آن‌ها و چگونگی استفاده‌شان در تولید شال و روسری، ضروری است. مثلا پارچه ابریشمی، مناسب آب و هوای سرد و گرم است. البته قیمت آن نیز نسبت به جنس‌های دیگر گران تر است.

پارچه نخی و حریر برای فصل‌های گرم و پلی استر و کرپ مناسب فصل‌های سردتر سال است. ممکن است در برخی از مدل‌های شال و روسری، ترکیبی از پارچه‌های مختلف مورد استفاده قرار بگیرد. بعنوان مثال از پارچه گیپور برای تزیین استفاده شود. ویژگی‌های پارچه مورد استفاده در تولید شال و روسری ، بستگی به شاخصه‌های مورد نظر تولید کننده نیز دارد. برخی از این ویژگی‌ها برای یک تولید کننده مزیت و برای تولید کننده دیگر ایراد محسوب می‌شود. برخی از این شاخصه ها نیز برای تولیدکنندگان مختلف، اهمیت مشترک دارد. مثلا وجود آبرفت زیاد، تول سطح پارچه و رنگ پس دادن، ایراد محسوب می‌شود.

خلق طرح‌های نو:

در کشور ما، عدم بهره مندی از امنیت شغلی برای طراحان و عدم شناخت نسبت به بازار هدف وجود دارد. این موارد باعث شده در تولید شال و روسری معمولا طرح‌های پر طرفدار توسط تولیدی‌های مختلف کپی برداری شوند. در نتیجه، حاشیه سود حاصل در این عرصه معمولا پایین تر است. همچنین محصولات قیمتی تقریبا یکسان در سرتاسر کشور دارند. اما می توان از ذهن خلاق ایرانی انتظار داشت که این روند کپی برداری را تغییر بدهد و طرحی نو در اندازد.

دسترسی به طراحان خلاق و خوش ذوق، یکی از نقاط قوت اصلی یک تولیدی موفق به شمار میاید. یک طراح موفق باید ذوق هنری فردی و آشنایی با استانداردهای طراحی و زیباشناسی داشته باشد. همچنین باید با بازار هدف نیز آشنایی کافی داشته باشد و طرح‌های کاربردی ارائه دهد. به روز بودن و آشنایی با متدهای جدید دنیا نیز از ویژگی‌های مهم یک طراح موفق است.

ویژگی های دیگر

یک تولید کننده موفق شال و روسری هم باید برای نوآوری اهمیت قائل بوده و ریسک پذیر باشد. اهمیت دادن به سلیقه مشتری از نقطه‌نظر میزان فروش محصول، لازم است. اما همراه شدن بیش از حد با این دیدگاه، راه نوآوری و خلق طرح‌های جدید را سد می‌کند. بازار سنتی تولید و چاپ شال و روسری، عمدتا به راحتی به طراحان پارچه اجازه ورود نمی‌دهد. زیرا تعیین کننده نهایی کسی است که سرمایه گذاری را انجام می‌دهد. در این میان، تولیدکننده‌ای که بتواند ریسک میدان‌دادن به طراحان و طرح‌های جدید را بپذیرد، شانس بیشتری هم برای سرآمدشدن دارد.

طراحی پارچه در دنیای مدرن:

طراحی پارچه یا Textile Design، امروزه در کارخانجات به نام دنیا، با استفاده از سیستم‌های کامپیوتری انجام می‌گیرد. این روش طراحی، چه در عرصه طراحی پارچه و چه در طراحی‌های دیگر، CAD (Computer Aided Design) نامیده می‌شود. کار طراحی پارچه معمولا با طراحی  (drawing) آغاز می‌شود. طراح با کمک قلم و کاغذ و یا با استفاده از نرم افزار CAD، طرح اولیه را خلق می‌کند. مزیت استفاده از نرم افزار در این است که می‌توان طرح‌های دو یا سه بعدی ایجاد کرد. این طرح‌ها با گنجاندن دقیق جزئیات، بر صفحه کامپیوتر ایجاد می‌شوند.

استفاده از تکنولوژی

استفاده از این تکنولوژی، ایجاد تغییرات و اضافه کردن جزئیات بیشتر را برای طراح راحت تر می‌کند. پس از ایجاد طرح، طراح باید درباره رنگ آمیزی طرح‌ها هم تصمیم گیری کند. گاهی برای این منظور افرادی موسوم به textile colorists ها به کار گرفته می‌شوند. تخصص ویژه آنها در زمینه رنگ آمیزی و افکت دهی به طرح‌ها می‌باشد. نرم افزارهایی نظیر Adobe Photoshop، Adobe Illustrator  و Corel Draw، از دیگر نرم افزارهایی هستند که برای طراحی به کار گرفته می‌شوند.

شرکت‌های موفق در تولید شال و روسری، اغلب از طرح‌های بومی و یا ترکیبی از طرح‌های متفاوت، در محصولات خود استفاده می‌کنند. شرکت hps، بزرگترین تولید کننده شال و روسری در ایران، در زمینه استفاده از طرح‌های بومی و تلفیقی پیشگام است.

جمع بندی:

یکی از مهم ترین شاخصه‌های صنعت پوشاک ایران، صنعت تولید شال و روسری است. این تنها صنعتی است که تولیدات آن مختص بانوان است. برای راه اندازی یک تولیدی موفق، برخی نکات ابتدایی مورد نیاز است. در این مقاله سعی شد به طور اجمالی به آن‌ها اشاره شود. بازار فعلی شال و روسری، به دلیل عدم حمایت‌های داخلی، بازار چندان مطلوبی برای تولید کنندگان نیست. اکثر فعالان این عرصه، واردات را به تولید ترجیح می‌دهند. در این میان، شرکت‌هایی هستند که با تکیه با سابقه طولانی فعالیت در این عرصه باقی مانده‌اند. این شرکت‌ها سعی دارند با پشتکار و عزم‌جزم، چراغ تولید شال و روسری را در کشور همچنان روشن نگه داشته‌اند.